Gần đây, tôi đến thăm một ngôi trường ở New York để tổ chức vòng tròn dành cho đội ngũ giáo viên ở đó. Với vai trò là Giám đốc Chương trình của Dự án Trường học Chữa lành, chúng tôi tập trung vào việc xây dựng môi trường giàu sức nâng đỡ dành cho đội ngũ giáo viên, đặc biệt là những thành viên da màu.

Khi vừa đặt chân đến, tôi và người co-host đã cảm nhận được một sự căng thẳng đang bao trùm không gian. Khi các giáo viên tụ họp lại, tôi cố gắng chuyển hướng sang phần mở đầu của buổi chia sẻ bằng cách rung chuông. Nhưng rõ ràng là đã có chuyện gì đó xảy ra trước khi chúng tôi đến. Các thầy cô trông rất khó chịu và đè nén.

Nhận thấy cần thiết phải gọi tên và ghi nhận đến điều vừa xảy ra, chúng tôi mời các thầy cô check-in với nhau theo nhóm nhỏ, trong lúc chúng tôi lắng nghe.

Khi cả nhóm quay lại vòng tròn lớn, tôi thừa nhận cảm giác bất an đang hiện diện trong không gian, rồi cố gắng bắt đầu buổi chia sẻ. Tuy nhiên ngay lúc đó, một giáo viên đứng dậy và bày tỏ rằng họ cần một lời xin lỗi từ ban lãnh đạo trước khi có thể tiếp tục. Điều này nhanh chóng được nhiều người trong phòng đồng tình.

Một khoảng lặng kéo dài bao trùm căn phòng. Người giáo viên yêu cầu lời xin lỗi đã quyết định rời khỏi phòng, để lại một câu nói gợi nhiều suy ngẫm: “Người ta không thể chữa lành ở nơi đã gây ra tổn thương.”

Lúc ấy, thật rõ ràng rằng những vết thương cũ - mang cả tính cá nhân lẫn hệ thống - đang dần trồi lên bề mặt.

Với vai trò là những người điều phối Vòng Tròn, chúng tôi đã ý thức được tầm quan trọng của việc đưa cả nhóm trở về trạng thái cân bằng. Nhưng đồng thời, chúng tôi cũng hiểu rằng, việc ép buộc mọi người đi vào khuôn khổ Vòng Tròn tại thời điểm đó không phải là một hành động thấu đáo.

Thay vào đó, chúng tôi tạo không gian  cho những cảm xúc đang hiện diện, và khuyến khích mọi người ngồi lại với bất kỳ điều gì đang sống động bên trong. Bởi đó mới là chữa lành thật sự.

Có thể nói rằng khi ấy vòng tròn của chúng tôi vẫn chưa thực sự bắt đầu đúng nghĩa. Trong bối cảnh căng thẳng ngày một leo thang đó, cả nhóm chưa đủ lắng lại để thiết lập vòng tròn, xác định các thoả thuận chung, hay mời một người bảo hộ (Guardian)...

Tuy vậy, chúng tôi đã dừng lại đủ lâu để tạo nên một “không gian bao chứa về mặt năng lượng” - một không gian đủ vững để nâng đỡ những cảm xúc thất vọng và tổn thương đang hiện diện. Chính điều đó đã giúp nhóm không rơi vào các phản ứng quen thuộc như né tránh, đổ lỗi, hay làm ngơ - những điều chỉ khiến quá trình chữa lành trở nên xa vời.

Thay vào đó, chúng tôi trao cho họ không gian để được cảm nhận trọn vẹn những gì đang nổi lên, và chúng tôi di chuyển xung quanh để lắng nghe và nâng đỡ không gian ấy bằng sự hiện diện.

Nhưng khi chiêm nghiệm sâu hơn, nếu được quay lại khoảnh khắc đó, đây là cách mà tôi có thể lựa chọn để gọi tên và thực hành Vòng Tròn cũng như khoảng lặng, theo một cách tiếp cận tinh tế với những tổn thương tâm lý của tập thể. Và tôi xin chia sẻ lại ở đây, như thể tôi đang có cơ hội làm lại…

Tôi tưởng tượng lại cách tôi có thể ôm giữ không gian cho tiến trình hôm đó như sau:  

“Chúng ta đều đang cảm thấy rất nhiều điều lúc này. Hãy cùng tạm dừng lại một chút. Cho phép tôi được dẫn mọi người trở về trạng thái ổn định thông qua 5 điểm neo - một thực hành đến từ Resmaa Menakem, nhà trị liệu thân nghiệm chuyên làm việc với sang chấn tâm lý, đặc biệt là sang chấn liên quan đến chủng tộc. Ông là tác giả cuốn My Grandmother’s Hands.”

Điểm Neo 1: Xoa dịu

Hãy dành một phút để tìm lại sự bình an trong tâm trí, trái tim và cơ thể của bạn.

Bạn có thể đứng dậy và vươn vai, tự ôm lấy mình - hoặc xin một cái ôm nếu bạn cần! Bạn cũng có thể đeo tai nghe và bật một bản nhạc làm dịu lòng, thở thật chậm và sâu, vỗ nhẹ trán và khuôn mặt, xoa bóp đôi bàn tay - bất cứ điều gì giúp bạn trở về với sự an yên bên trong.

Và khi bạn sẵn sàng, hãy quay trở lại Vòng Tròn trong khoảng 3-5 phút nữa.

Điểm Neo 2: Quan sát

Giờ khi bạn đã quay lại, xin mời nhẹ nhàng ngồi xuống. Trong vài phút tới, chúng ta sẽ cùng nhau chú tâm quan sát những cảm giác, chuyển động và cảm xúc đang diễn ra trong cơ thể - mà không vội vàng phán xét hay phản ứng.

Hãy thử một bài quét cơ thể đơn giản: bắt đầu từ đỉnh đầu, trán, lông mày, quai hàm, khuôn mặt, cổ, ngực, vùng hông, đôi chân - đến tận lòng bàn chân. Nhẹ nhàng thả lỏng những nơi đang căng cứng. Nhận biết sự thư giãn và cảm giác được giải phóng ở những nơi bạn có thể cảm nhận.

Điểm Neo 3: Đón nhận sự khó chịu mà không né tránh

Cùng check-in với nhau: Giờ đây, hãy cùng nhau quan sát những cảm xúc và cảm giác đang hiện diện trong không gian này - như thể chúng là những vị khách ghé thăm. Chúng đến để cho ta biết rằng điều gì đó đang diễn ra bên trong mình.

Không cần phải lảng tránh, phân tán sự chú ý hay kìm nén chúng.

Chúng ta sẽ chuyền vật nói quanh vòng tròn để mỗi người có thể gọi tên những cảm xúc ấy, và cùng nhau làm chứng một cách đầy thấu cảm cho điều đang được bộc lộ.

Điểm Neo 4: Hiện diện cơ thể trong suốt quá trình trải nghiệm, và phản hồi từ phiên bản tốt đẹp nhất của chính mình.

“Chúng ta có thể chưa sẵn sàng để giải quyết hay hàn gắn điều đã xảy ra. Nhưng chúng ta chỉ có thể làm được điều đó khi hiện diện trong phiên bản tốt nhất của chính mình.

Nếu phiên bản tốt đẹp nhất của bạn xuất hiện ngay lúc này - như một người bạn đáng tin cậy trong những lúc khó khăn - thì người bạn đó sẽ nói hay làm điều gì?”

Tôi sẽ làm mẫu: “Phiên bản tốt nhất của tôi là người có thể hiện diện với lòng bao dung và nói rằng: ‘Tôi biết khoảnh khắc này không định nghĩa ta là ai, và tôi tin rằng chúng ta có thể cùng ngồi lại với nhau, và tìm ra một lối đi qua.’”

Hãy để vật nói tiếp tục chuyền quanh vòng tròn… Mời gọi cả sự im lặng và những khoảng dừng sâu lắng.

Điểm Neo 5: Giải phóng năng lượng còn tồn đọng một cách an toàn.

Một bài thực hành đơn giản được các chuyên gia trị liệu sang chấn hướng dẫn là “grounding - tiếp đất” – nằm trên sàn, tay chân duỗi thoải mái, giống như tư thế savasana trong yoga.

Hoặc bạn cũng có thể lắc nhẹ tay chân để giải phóng năng lượng. Đôi khi sự giải phóng đó đến từ những điều vô tri đáng yêu, hay những tiếng cười nhẹ nhõm.

Hãy tìm những cách an toàn để vòng tròn của bạn được giải phóng năng lượng – có thể là qua chuyển động cơ thể, như một sự thư giãn từ bên trong.

Sau cùng, tôi sẽ mời cả nhóm cùng check-out: Bạn muốn để lại điều gì ở trung tâm, và mang theo điều gì rời khỏi vòng tròn hôm nay?

Khi kết thúc, tôi sẽ mời tiếng chuông với tất cả lòng biết ơn cho sự thử thách và sự mong manh mà cả nhóm đã chọn để bước qua cùng nhau.

--------

Nguồn bài viết: Chantilly Mers, If I could have a do-over, Blog The Circle Way

Dịch và hiệu đính: Tròn Lành Việt Nam

‍