Bạn từng không biết phải làm gì khi chia sẻ của một ai đó khiến không gian trở nên nặng nề, căng thẳng, hoặc khiến người khác thu mình lại?

Bạn từng tự hỏi liệu có cách nào để giữ cho một cuộc đối thoại chân thành không bị rơi vào thế đối đầu, tổn thương hay sự im lặng đầy dè dặt?

Một cuộc trò chuyện lý tưởng là nơi mọi người lắng nghe nhau bằng trái tim cởi mở và sự tôn trọng, nhưng đôi khi – dù không cố ý – những chia sẻ mang tính phán xét, tấn công hoặc áp đặt vẫn có thể xảy ra. Là một người host, hoặc một người tham gia có trách nhiệm, bạn có thể làm gì để xử lý những tình huống nhạy cảm này một cách tinh tế, giữ vững được sự an toàn và kết nối cho cả nhóm?

1️⃣ Nhận Diện Tình Huống Mà Không Vội Phản Ứng

Khi có một chia sẻ mang tính phán xét hoặc áp đặt, điều đầu tiên cần làm là tạm dừng và quan sát thay vì phản ứng ngay lập tức.

- Đây là một lời nhận xét vô tình hay một sự công kích có chủ ý?

- Người nói có nhận ra tác động của lời nói của họ không?

- Phản ứng của những người còn lại như thế nào?

💡 Ví dụ: Nếu ai đó nói: “Tôi không đồng ý, cách nghĩ đó quá tiêu cực rồi!” – đây có thể là một phản ứng cảm xúc nhất thời chứ chưa hẳn là một sự tấn công có chủ đích. Việc quan sát này giúp bạn hiểu rõ tình huống thay vì vội can thiệp.

2️⃣ Giữ Không Gian Trung Lập & Nhắc Nhở Về Tinh Thần Của Cuộc Họp Mặt

Một cách nhẹ nhàng để làm dịu tình huống mà không khiến ai cảm thấy bị chỉ trích là nhắc lại tinh thần/ thỏa thuận ban đầu của cuộc gặp mặt.

Bạn có thể nói:

- “Trong không gian này, chúng ta không nhất thiết phải đồng ý với nhau, nhưng chúng ta cần lắng nghe để hiểu hơn về trải nghiệm của người khác.”

- “Mỗi người có quan điểm riêng, và điều quan trọng là chúng ta giữ sự tôn trọng lẫn nhau khi chia sẻ.”

💡 Điều này không chỉ giúp người vừa chia sẻ ý thức hơn về tác động lời nói của họ, mà còn giúp cả nhóm quay về với điểm chung: sự tôn trọng và lắng nghe không phán xét.

3️⃣ Điều Hòa Cảm Xúc Tập Thể Bằng Một Khoảng Lặng

Nếu tình huống trở nên căng thẳng hoặc cảm xúc mạnh bắt đầu dâng cao, một khoảng lặng có thể giúp mọi người dịu lại và điều hoà cảm xúc.

- Bạn có thể đề nghị một khoảng lặng ngắn để mọi người quay về với chính mình.

- Nếu phù hợp, hãy mời cả nhóm hít thở sâu một vài hơi để lấy lại sự cân bằng.

💡 Khoảng lặng giúp làm chậm lại sự phản ứng và tạo cơ hội để những người tham gia suy nghĩ về tác động lời nói của mình.

4️⃣ Mời Người Bị Ảnh Hưởng Chia Sẻ Cảm Nhận

Nếu bạn cảm thấy một người đã bị ảnh hưởng bởi lời phán xét hoặc áp đặt, hãy trao cho họ cơ hội để bày tỏ cảm nhận của mình một cách an toàn: “Cảm ơn vì bạn đã chia sẻ. Mình muốn mời [người bị ảnh hưởng] chia sẻ thêm về cảm nhận của bạn, nếu họ cảm thấy thoải mái.”

💡 Điều này giúp người bị ảnh hưởng có cơ hội lên tiếng và được ghi nhận, thay vì bị “nuốt chửng” trong sự áp đặt/ tấn công của người khác.

5️⃣ Nếu Cần, Can Thiệp Một Cách Lịch Sự Rõ Ràng

Nếu một người tiếp tục đưa ra những lời phán xét hoặc áp đặt, bạn có thể đặt lại ranh giới một cách kiên định nhưng không mang tính đối đầu để giữ được sự tôn trọng trong không gian:

- “Mình nhận thấy rằng có những quan điểm khác nhau ở đây. Trong không gian này, chúng ta tập trung vào việc lắng nghe mà không phán xét hay tranh luận.”

- “Chúng ta có thể bày tỏ ý kiến cá nhân mà không làm người khác cảm thấy bị tổn thương hay bác bỏ trải nghiệm của họ.”

💡 Bạn không cần trở thành “người ra luật,” mà là người bảo vệ năng lượng chung của không gian bằng sự bình tĩnh và thấu hiểu.

6️⃣ Mời Gọi Sự Kết Nối Và Tôn Trọng Từ Các Thành Viên Khác

Sau khi tình huống được làm dịu, bạn có thể dẫn dắt một vòng chia sẻ ngắn để phục hồi sự kết nối:

- “Lúc này bạn đang cảm thấy như thế nào?”

- “Điều gì đang sống động trong bạn?”

Rồi khép lại bằng một chiêm nghiệm: “Dù chúng ta có những góc nhìn khác nhau, điều quan trọng nhất là chúng ta vẫn ở đây để lắng nghe nhau.”

7️⃣ Gọi Tên Những Quan Sát, Luồng Tư Duy Và Cảm Xúc

Để tiếp tục giúp cuộc trò chuyện vẫn được đào sâu trong sự tôn trọng, người điều phối tận dụng nhịp chậm lại của nhóm để gọi tên những quan sát của mình về các luồng tư duy và cảm xúc của nhóm. Việc gọi tên những điều đang diễn ra cũng là cách giúp một nhóm chạm đất và nhìn nhận những điều đang xảy ra trên bình diện rộng:

"Nãy giờ chúng tra nghe được những góc nhìn ở hai mặt của một trải nghiệm, mình quan sát có những cảm xúc mạnh đang nổi lên và dường như những cảm xúc này đến từ những trải nghiệm rất thật của cá nhân mỗi người ở đây. Còn góc nhìn nào khác mình mong muốn được mang vào đây không?"  

💡 Thay vì chỉ mời gọi “quan điểm”, “ý kiến”, hãy mời gọi những câu chuyện và trải nghiệm cá nhân để giúp mọi người nghe được những yếu tố ngầm đang định hình những góc nhìn khác nhau trong nhóm.

✨ Kết Luận

Một không gian trò chuyện chân thật và tôn trọng không thể luôn hoàn hảo. Sẽ có lúc có người lỡ lời, có người chưa kịp học cách lắng nghe. Sẽ có lúc trái tim nào đó bị tổn thương. Tuy nhiên không phải vì sự cố mà không gian mất đi ý nghĩa. Ngược lại, chính trong những giây phút thử thách ấy, bạn – với vai trò host hay người tham gia – có thể giúp không gian đó trở nên chân thực, sâu sắc và ý nghĩa hơn bao giờ hết.

💛 Một không gian an toàn không phải là không gian không được có va chạm.

💛 Mà là nơi, khi có va chạm xảy ra, ta biết cách trở về – với chính mình và với nhau, và CÙNG HỌC TỪ ĐÓ.

‍

‍